Gói cắt giảm chi tiêu gây tranh cãi của chính phủ Séc đã được thông qua tại Hạ viện. Gói sửa đổi tới 60 luật, với những thay đổi về chính sách thuế sẽ ảnh hưởng đến cuộc sống và doanh nghiệp của người dân.
Các chuyên gia dự báo, hộ gia đình sẽ phải chi trả nhiều khoản bảo hiểm hơn hàng chục nghìn korun trong năm tới, thậm chí tăng đến 10% ở một số trường hợp. Người lao động trung lương có con nhỏ sẽ gánh chịu tác động nặng nề nhất.
Chính phủ cho rằng, gói này nhằm cắt giảm thâm hụt 97,7 tỷ korun năm sau và 53 tỷ korun năm 2025, giúp giảm gánh nặng ngân sách. Tuy nhiên, phe đối lập chỉ trích gay gắt về đề xuất này. Liệu những thay đổi sắp tới sẽ ảnh hưởng ra sao đến cuộc sống người dân?
Những khoản chi giảm trong ngân sách quốc gia
Theo kế hoạch, tổng số tiền chi giảm trong hai năm là khoảng 80 tỷ korun, trong đó 3/4 số tiền sẽ được tiết kiệm ngay từ năm tới.
Phần chính của gói cắt giảm là hủy bỏ các khoản trợ cấp, với tổng số tiền tiết kiệm là 78,3 tỷ korun. Chỉ riêng năm sau nhà nước đã dự kiến cắt giảm được 45,6 tỷ korun.
Cụ thể, Bộ Công thương sẽ cắt giảm ngân sách mạnh nhất với 20 tỷ korun, tiếp đó là Bộ Nông nghiệp 10,2 tỷ. Bộ Giao thông vận tải và phát triển khu vực cũng lần lượt cắt giảm 6 và 2,8 tỷ korun.
Ngoài ra, chi phí hoạt động nhà nước sẽ giảm hơn 11 tỷ, và lương công chức dự kiến cắt giảm gần 10 tỷ korun.
Nguồn thu mới cho ngân sách quốc gia
Theo dự kiến, nguồn thu ngân sách sẽ tăng khoảng 70 tỷ korun, trong đó gần nửa số tiền khoảng 32 tỷ sẽ vào năm tới.
Nguồn thu lớn nhất là 22 tỷ korun từ việc tăng thuế doanh nghiệp lên 21%, tiếp theo là 13 tỷ từ bảo hiểm y tế lao động. Thuế bất động sản và thuế tiêu dùng đối với thuốc lá, rượu cũng sẽ mang về lần lượt 9,3 và 7 tỷ korun.
Chính phủ dự kiến thu được khoảng 7,5 tỷ nhờ hủy bỏ một số đặc quyền miễn thuế. Đồng thời, thu từ cờ bạc và kinh doanh cá nhân cũng sẽ tăng lên.
Mặc dù mức thuế giá trị gia tăng sẽ được điều chỉnh, song ngân sách dự báo vẫn thiếu hụt khoảng 4 tỷ korun so với kỳ vọng.
Những thay đổi sẽ ảnh hưởng đến người lao động như thế nào?
Người lao động sẽ phải chịu gánh nặng lớn từ việc hủy bỏ các khoản hoàn thuế và áp dụng bảo hiểm ốm đau mới 0,6% thu nhập. Đồng thời, thuế thu nhập cá nhân và doanh nghiệp cũng tăng lên.
Bên cạnh đó, mức tăng mạnh của thuế bất động sản, thuế tiêu thụ đối với rượu và thuốc là có thể khiến hộ gia đình mất nhiều nghìn korun/năm.
Đáng chú ý, gia đình có 3 con trở lên, một phụ huynh thu nhập 40-50 nghìn korun/tháng sẽ gánh chịu ảnh hưởng nặng nề nhất. Đây là đối tượng cần được hỗ trợ kịp thời.
Những thay đổi về thuế và bảo hiểm mới
Theo gói hợp nhất, thuế thu nhập doanh nghiệp sẽ tăng lên 21%. Đồng thời, các khoản thanh toán của doanh nghiệp cá thể và gánh nặng bảo hiểm cũng tăng lên đáng kể.
Cụ thể, gánh nặng bảo hiểm OSVČ từ 25% lên 40% thu nhập trung bình. Doanh nghiệp cá thể phải trả tối thiểu 55% thuế thay vì 50% hiện nay.
Gói cắt giảm khoảng 20 khoản hoàn thuế như học phí mẫu giáo. Hoàn thuế vợ/chồng cũng giảm đi.
Đồng thời, người lao động sẽ phải chi trả 250 korun/tháng cho bảo hiểm y tế – một gánh nặng mới.
Những thay đổi về thuế giá trị gia tăng
Gói hợp nhất sẽ điều chỉnh thuế giá trị gia tăng (DPH) thành hai mức phí duy nhất: 12% và 21%.
Cụ thể, nhóm hàng thiết yếu như thực phẩm, dược phẩm sẽ chịu mức 12%, trong khi đó dịch vụ làm tóc, xử lý rác thải sẽ cao hơn.
Nước uống chỉ được hưởng mức 12% nếu không pha chất thêm. Một số mặt hàng tiêu dùng như vật dụng nữ giới, củi nhiên liệu, nước trẻ em sẽ chịu mức 21%.
Tăng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với rượu
Trong ba năm tới, thuế tiêu thụ đặc biệt đối với rượu cũng sẽ tăng và sẽ tăng 10% trong năm tới và 5% trong hai năm tới. Mặt khác, gói hợp nhất này không bao gồm thuế rượu vang không sủi bọt.
Thay đổi lớn về thuế bất động sản
Gói hợp nhất dự kiến tăng thuế bất động sản trung bình lên gần 2 lần so với hiện tại. Số tiền này sẽ tăng theo lạm phát.
Điều quan trọng là toàn bộ khoản thu sẽ dành cho các làng và thành phố, chứ không phân chia với ngân sách nhà nước như đề xuất ban đầu.
Trước đó, chính phủ dự định hưởng một phần doanh thu. Tuy nhiên, liên minh lại quyết định để lại toàn bộ cho địa phương. Đổi lại, các làng sẽ mất một số nguồn thu khác.
Sự thay đổi với chính sách hỗ trợ tiết kiệm xây dựng
Gói cắt giảm ngân sách dự kiến giảm mạnh khoản trợ cấp tiết kiệm xây dựng, từ 2.000 xuống còn 1.000 korun.
Tuy nhiên, các hiệp hội xây dựng vẫn có thể tư vấn khách hàng cách tiếp cận các nguồn hỗ trợ khác từ ngân sách nhà nước. Cụ thể là các chương trình hỗ trợ nhà ở bền vững hay sử dụng năng lượng tái tạo.
Thay đổi chính sách phí sử dụng đường bộ
Bộ GTVT dự kiến tăng giá tem đường bộ hàng năm từ 1.500 lên 2.300 korun kể từ tháng 3/2023. Từ năm 2025, giá tem sẽ điều chỉnh theo lạm phát.
Đồng thời sẽ áp dụng tem sử dụng 1 ngày. Giá tem năm sau sẽ công bố vào cuối tháng 11.
Phí cầu đường đối với xe tải sẽ tính đến mức độ phát thải. Xe không phát thải sẽ được hưởng ưu đãi.
Bộ dự báo thay đổi này giúp ngân sách thu được thêm 2 tỷ korun. Tổng phí cầu đường dự kiến đạt 14 tỷ hàng năm.
