Một quốc gia cộng sản, kiểm duyệt chặt chẽ và hành chính phức tạp, lại đang được xem là “lựa chọn mới” trong chiến lược giảm phụ thuộc vào Trung Quốc.
Sau 50 năm kể từ khi kết thúc chiến tranh khốc liệt, Việt Nam hiện nay đã trở thành một trung tâm sản xuất lớn ở châu Á. Những vùng đất từng là chiến trường giờ đây được thay thế bằng nhà máy của các thương hiệu toàn cầu. Tuy nhiên, Việt Nam vẫn bị kẹp giữa ảnh hưởng của hai siêu cường: Mỹ và Trung Quốc.
Thế giằng co Mỹ – Trung: Cơ hội hay thách thức cho Việt Nam?
Mỹ đang muốn giảm sự phụ thuộc vào Trung Quốc, đồng thời gây áp lực buộc Việt Nam phải “làm sạch” chuỗi cung ứng – tức là tránh tái xuất hàng Trung Quốc đội lốt “Made in Vietnam”. Trong khi đó, Trung Quốc lại lặng lẽ chuyển sản xuất sang Việt Nam để lách các rào cản thuế quan do Mỹ áp đặt.
Hai siêu cường – dù có mâu thuẫn – lại đang vô tình thúc đẩy Việt Nam trở thành trung tâm sản xuất hấp dẫn cho các công ty phương Tây.
Quan hệ thực dụng
Mối quan hệ của người Việt với cả Mỹ và Trung Quốc rất thực dụng. Nếu trước đây, miền Bắc Việt Nam từng được Trung Quốc và Liên Xô hậu thuẫn trong cuộc chiến, thì ngày nay, Mỹ lại trở thành đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam.
Theo khảo sát năm 2024 của Viện ISEAS (Singapore), người dân Đông Nam Á đã đặt nhiều niềm tin hơn vào Mỹ so với Trung Quốc – điều trái ngược với những năm trước. Tuy nhiên, về ảnh hưởng kinh tế và chiến lược, Trung Quốc vẫn đang dẫn đầu.
“Việt Nam không phải Trung Quốc”
Anh Nguyễn Mạnh Tùng, doanh nhân và nhà sáng lập tổ chức CZECH VIỆT chia sẻ:
“Chúng tôi thấy rõ sự quan tâm ngày càng tăng đến Việt Nam như một lựa chọn thay thế Trung Quốc, đặc biệt từ các công ty đang tìm nguồn cung ứng hoặc đối tác mới.”
Anh Tùng nhấn mạnh, Việt Nam không phải là Trung Quốc thứ hai:
“Việt Nam có những đặc thù riêng. Nếu doanh nghiệp chọn nhầm đối tác, không hiểu văn hóa địa phương, thiếu kiên nhẫn hoặc đặt kỳ vọng quá cao, họ rất dễ thất bại.”
Anh cho biết thêm:
“Chúng tôi đã chứng kiến nhiều trường hợp doanh nghiệp mất trắng chỉ vì nghe lời người quen ‘bạn của bạn’, hoặc một ai đó họ từng gặp ở chợ. Việt Nam không còn là đất nước như thời bố mẹ chúng ta biết. Mỗi ngày đang thay đổi và phát triển, nhưng cũng kéo theo nhiều công ty lừa đảo hơn.”
Việt Nam hấp dẫn nhưng không dễ tiếp cận
Việt Nam có lợi thế là lực lượng lao động rẻ, ổn định chính trị và chiến lược công nghiệp rõ ràng. Tuy nhiên, vẫn tồn tại nhiều vấn đề như:
- Thủ tục hành chính phức tạp
- Thiếu minh bạch
- Môi trường pháp lý chưa hoàn thiện
- Không có nghiệp đoàn độc lập
Anh Tùng giải thích thêm:
“Một số công ty Việt Nam còn phát triển hơn cả ở Séc. Nhưng nếu doanh nghiệp Séc đến đây với tư duy bảo thủ, thiếu hiểu biết, họ có thể bị sốc bởi sự cạnh tranh gay gắt từ Nhật, Hàn, Mỹ…”
Anh cũng chỉ ra một số khác biệt lớn:
- Mức lương trung bình tại Việt Nam khoảng 8.000 – 15.000 Kč/tháng
- Lao động có thể làm cả cuối tuần
- Quy định nghỉ phép thấp hơn so với EU
- Động lực làm việc rất cao, nhưng còn thiếu kiến thức về môi trường, quản lý chất thải
Khuyến nghị cho nhà đầu tư Séc
Anh Nguyễn Mạnh Tùng đưa ra lời khuyên:
“Luôn khảo sát kỹ, đến thăm thực địa, và làm việc với người hiểu cả hai nền văn hóa. Chỉ biết tiếng Việt hoặc là người gốc Việt chưa đủ.”
Tổ chức Czech Viet cho biết nhiều doanh nghiệp lớn đã vào thị trường Việt Nam như Neumax, Škoda Auto, hay Pavel Tykač với dự án điện lớn nhất từng có của Séc tại Việt Nam – cho thấy xu hướng này không chỉ là lý thuyết.
