Một nghiên cứu mới đây cho thấy, trong vòng 10 năm tới, hơn 2,3 triệu lao động tại Cộng hòa Séc sẽ bị ảnh hưởng bởi trí tuệ nhân tạo tổng hợp (Generative AI) – trong đó khoảng 600.000 người sẽ cần được đào tạo lại để thích nghi với công nghệ mới. Báo cáo được thực hiện bởi Boston Consulting Group và Viện Aspen Trung Âu theo đơn đặt hàng của Bộ Lao động Séc, công bố cuối tháng 3/2025.
Gen AI: Tác động mạnh đến lao động trình độ cao
Khác với các công nghệ tự động hóa truyền thống, Generative AI có khả năng tạo ra văn bản, hình ảnh, giọng nói, mã code và thậm chí là tư duy logic trên cơ sở dữ liệu lớn. Điều này khiến các ngành nghề phụ thuộc nhiều vào tư duy ngôn ngữ, phân tích dữ liệu và truyền đạt thông tin sẽ chịu tác động lớn nhất.
Theo nghiên cứu, khoảng 11% số công việc hiện nay sẽ bị ảnh hưởng nặng nề, đặc biệt trong các lĩnh vực:
- Luật pháp
- Công nghệ thông tin
- Marketing – truyền thông
- Phân tích dữ liệu
- Logistics và hành chính văn phòng
Các vị trí cụ thể bao gồm: lập trình viên, nhà phân tích tài chính, luật sư, chuyên viên cơ sở dữ liệu, biên tập viên, nhà ngôn ngữ học và nhân viên xử lý thông tin.
Ngoài ra, khoảng 33% việc làm còn lại sẽ chịu ảnh hưởng ở mức độ vừa phải – AI sẽ hỗ trợ, nhưng không thay thế hoàn toàn con người, như: nhân viên bán hàng, kỹ thuật viên, chuyên viên dịch vụ và cả một số vị trí hành chính – công.
Tác động hai chiều: Mất việc và cơ hội mới
Tuy AI có thể làm biến đổi thị trường lao động theo hướng giảm thiểu nhiều vai trò hiện tại, báo cáo cũng chỉ ra rằng tới năm 2035, có thể xuất hiện thêm gần 1 triệu việc làm mới, tập trung vào các lĩnh vực:
- Y tế và chăm sóc xã hội (do dân số già hóa)
- Công nghệ cao
- Dịch vụ hỗ trợ số
Tuy nhiên, sẽ có 355.000 việc làm biến mất hoàn toàn do không còn phù hợp. Khoảng 288.000 người cần được đào tạo lại để tiếp tục tham gia lực lượng lao động, trong khi 127.000 vị trí có thể bị bỏ trống do không đủ người đủ kỹ năng phù hợp.
Giải pháp chính sách từ phía chính phủ
Bộ Lao động Séc đã bắt đầu thực hiện các cải cách, trong đó có:
- Cập nhật Luật Lao động, mở rộng hỗ trợ thất nghiệp linh hoạt
- Tăng cường đào tạo nghề, theo dõi nhu cầu lao động theo thời gian thực
- Khuyến khích đào tạo lại nhóm người cao tuổi và phụ huynh quay lại thị trường lao động
- Tích hợp người tị nạn từ Ukraine và tăng năng lực đào tạo số trong hệ thống giáo dục
Theo bà Kateřina Štěpánková – Trưởng phòng Chính sách việc làm, “sự chuyển đổi do AI không phải là điều bất ngờ, nhưng cần sự chuẩn bị kỹ lưỡng từ cả chính phủ, doanh nghiệp và người lao động.”
Nguồn expact
