Số liệu mới nhất từ các cơ quan thống kê quốc gia cho thấy tỷ lệ sinh tại nhiều quốc gia châu Âu đã giảm xuống mức thấp chưa từng thấy trong năm 2024. Trong bối cảnh tuổi trung bình của người dân ngày càng tăng và tỷ lệ sinh sản không đủ để duy trì dân số, một số chuyên gia cảnh báo rằng lục địa già đang tiến gần tới “khủng hoảng dân số”.
Tỷ lệ sinh thấp hơn mức cần thiết để duy trì dân số
Theo các chuyên gia nhân khẩu học, để duy trì dân số ổn định, mỗi phụ nữ cần sinh trung bình 2,1 con. Tuy nhiên, nhiều quốc gia EU hiện đang ghi nhận mức sinh dưới 1,5 – thấp hơn rất nhiều so với ngưỡng an toàn.
Tại Đức, tỷ lệ sinh năm 2024 giảm xuống còn 1,35 – mức thấp nhất kể từ năm 1994. Cơ quan Thống kê Liên bang Đức cho biết, “di cư thuần là yếu tố duy nhất giúp dân số tăng trưởng” trong năm qua. Dù vậy, tổng mức tăng dân số chỉ đạt 0,1% (tương đương 121.000 người), do số người tử vong vượt quá số trẻ sơ sinh chào đời.
Tình trạng tương tự cũng được ghi nhận tại Áo, nơi ghi nhận mức sinh thấp kỷ lục là 1,32 – tương ứng 77.238 trẻ sơ sinh, giảm 0,5% so với năm trước.
Italy và Pháp có sự suy giảm mạnh bất chấp nhập cư
Italy tiếp tục xu hướng giảm dân số, hiện đã xuống dưới mốc 60 triệu người. Tỷ lệ sinh năm 2024 đạt mức thấp kỷ lục 1,18 – chỉ có 6 trẻ sơ sinh chào đời trên mỗi 1.000 dân, trong khi có 11 người qua đời. Đồng thời, số người rời khỏi Italy (156.000) gấp ba lần số người trở về (53.000).
Tại Pháp – một trong những quốc gia có tỷ lệ sinh cao nhất châu Âu trước đây – tình hình cũng không mấy khả quan. Tỷ lệ sinh năm 2024 chỉ đạt 1,62, mức thấp nhất kể từ sau Thế chiến I. Dù số ca sinh vẫn cao hơn số ca tử (+17.000), mức chênh lệch này là thấp nhất kể từ sau Thế chiến II.
Anh và Tây Ban Nha là ngoại lệ hiếm hoi
Khác với xu thế chung, Anh và xứ Wales ghi nhận mức tăng nhẹ trong số lượng trẻ sơ sinh (+0,6%) nhờ sự gia tăng bất ngờ số ca sinh từ những ông bố trên 60 tuổi (tăng 14%). Tỷ lệ trẻ sinh ra từ cha mẹ ngoại quốc cũng chiếm tỷ lệ cao – 40% ở Anh và gần 20% ở xứ Wales.
Tại Tây Ban Nha, số liệu sơ bộ cho thấy số ca sinh năm 2024 có thể tăng nhẹ 0,4% – đạt khoảng 322.000 trẻ – phần lớn nhờ tỷ lệ làm mẹ muộn tăng mạnh trong 10 năm qua.
Sụt giảm chưa từng thấy của Bắc Âu kể từ thế kỷ 18
Tình hình tại Bắc Âu cũng không khả quan. Phần Lan ghi nhận tỷ lệ sinh 1,25 – mức thấp nhất kể từ năm 1776, khi quốc gia này vẫn còn là một phần của Thụy Điển. Tại Thụy Điển, tỷ lệ sinh năm 2024 đạt 1,43 – thấp nhất kể từ khi bắt đầu thống kê – với tổng cộng 98.500 trẻ ra đời, giảm mạnh ở 169/290 thành phố.
Chính sách hỗ trợ sinh sản của Hungary và Ba Lan chưa phát huy hiệu quả
Dù chính phủ Hungary và Ba Lan đã ban hành nhiều chính sách khuyến khích sinh con, nhưng tỷ lệ sinh tại hai nước này vẫn ở mức thấp đáng báo động. Ba Lan ghi nhận tỷ lệ sinh chỉ còn 1,1 – gần như giảm một nửa so với năm 1990 (1,9). Tại Hungary, chỉ có 77.500 trẻ chào đời – mức thấp nhất lịch sử – tương ứng tỷ lệ 1,38.
Khủng hoảng nhân khẩu học đang hiện hữu
Các chuyên gia cảnh báo rằng nếu xu hướng này tiếp tục, nhiều khu vực tại châu Âu có thể đối mặt với tình trạng dân số già hóa nghiêm trọng, thiếu hụt lao động và tăng gánh nặng phúc lợi xã hội. Dù nhập cư hiện đóng vai trò như “van an toàn” duy trì tăng trưởng dân số, nhưng không đủ để đảo ngược xu thế suy giảm tự nhiên của người bản địa.
Trong bối cảnh đó, các nhà hoạch định chính sách EU đang được kêu gọi hành động khẩn cấp nhằm xây dựng các chiến lược hỗ trợ gia đình, cải thiện điều kiện sống, và thúc đẩy cân bằng giữa công việc – cuộc sống để tạo điều kiện thuận lợi hơn cho người dân sinh con.
Nguồn: euronews
