CẢNH BÁO: Lilial – chất gây vô sinh bị cấm từ 2022 vẫn xuất hiện trong nước hoa, sữa tắm, mỹ phẩm… Ai đang làm ngơ?

Quảng cáo

Mặc dù chất tạo mùi lilial (tên khoa học là butylphenyl methylpropional, viết tắt là BMHCA) đã bị cấm hoàn toàn trong mỹ phẩm tại Liên minh châu Âu từ ngày 1 tháng 3 năm 2022, một số sản phẩm có chứa chất này vẫn đang âm thầm lưu hành trên thị trường, đặc biệt là tại Cộng hòa Séc. Đây không chỉ là vi phạm nghiêm trọng quy định an toàn sản phẩm của EU mà còn là mối đe dọa tiềm ẩn đối với sức khỏe cộng đồng, đặt ra câu hỏi lớn về tính hiệu quả của cơ chế thu hồi và giám sát hậu kiểm.

Theo thông báo chính thức từ Bộ Y tế Séc, chất lilial (BMHCA) đã bị xếp vào danh sách các chất CMR loại 1B – tức là các chất có khả năng gây ung thư, gây đột biến di truyền hoặc độc hại cho sinh sản. Lệnh cấm được đưa ra dựa trên quy định EU số 2021/1902 và được áp dụng trên toàn bộ lãnh thổ Liên minh châu Âu. Dù lilial từng được sử dụng phổ biến trong nước hoa, dầu gội, kem dưỡng da và các sản phẩm chăm sóc cá nhân, các nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc phơi nhiễm đồng thời với nhiều sản phẩm chứa lilial trong ngày có thể vượt quá ngưỡng an toàn cho phép.

Quảng cáo

Điều đáng lo ngại là, dù lệnh cấm đã có hiệu lực hơn hai năm, một số sản phẩm chứa lilial vẫn tiếp tục được bày bán tại các cửa hàng nhỏ, chợ, hoặc qua các kênh không chính thức. Nguyên nhân được xác định là do một số nhà bán lẻ đã không thực hiện đúng quy định thu hồi, thay vì trả lại hàng cho nhà sản xuất hoặc tiêu hủy theo quy định, họ đã bán phá giá các sản phẩm này, đưa về các kênh hàng hóa thanh lý hoặc xả kho.

Hiện tại, người tiêu dùng không thể dựa hoàn toàn vào hệ thống phân phối để đảm bảo an toàn. Cách duy nhất để chắc chắn một sản phẩm không vi phạm quy định là kiểm tra kỹ thành phần trên nhãn sản phẩm. Nếu phát hiện một trong hai thành phần sau: butylphenyl methylpropional hoặc 2-(4-terc-butylbenzyl)propanal, thì sản phẩm đó đã vi phạm lệnh cấm và không được phép lưu hành.

Người tiêu dùng có thể chủ động kiểm tra danh sách các sản phẩm mỹ phẩm chứa lilial đã bị cảnh báo hoặc thu hồi thông qua hệ thống Safety Gate – hệ thống cảnh báo nhanh của Liên minh châu Âu. Để giúp người tiêu dùng không cần tự tìm kiếm thông tin, dưới đây là một số sản phẩm cụ thể đã bị cảnh báo tại Cộng hòa Séc do chứa chất BMHCA (lilial), dựa trên dữ liệu mới nhất từ hệ thống:

1. Nước hoa DÉESSE Paris Parfum 50 ml – Typ Classique
   
   • Tên chất cấm phát hiện: Butylphenyl methylpropional
     
   • Số lô sản xuất: 41467
     
   • Số mã vạch (EAN): 7640135414677
     
   • Biện pháp đã thực hiện: Thu hồi sản phẩm khỏi thị trường
     
   • Lý do: Chứa chất lilial đã bị cấm vì có nguy cơ ảnh hưởng đến sinh sản.
     
2. Xịt thơm cơ thể Far Away Aurora (Avon)
   
   • Dung tích: 100 ml
     
   • Số lô: 1111121
     
   • Tên chất cấm: Butylphenyl methylpropional
     
   • Quốc gia sản xuất: Ba Lan
     
   • Mức độ rủi ro: Nghiêm trọng
     
   • Biện pháp xử lý: Rút khỏi chuỗi phân phối
     
3. Nước hoa PURE No. 430 – Federico Mahora
   
   • Dung tích: 50 ml
     
   • Tên chất cấm: Butylphenyl methylpropional
     
   • Biện pháp: Thu hồi bắt buộc
     
   • Đặc điểm: Sản phẩm này từng được bán phổ biến trong các chuỗi mỹ phẩm giá rẻ và qua tiếp thị cá nhân.
     
4. Xịt khử mùi Envy Men – Envy1000
   
   • Xuất xứ: Ấn Độ
     
   • Chất cấm: BMHCA
     
   • Hình thức đóng gói: Chai xịt nhôm, dung tích 120 ml
     
   • Ghi nhận tại Séc năm: 2023
     
   • Biện pháp: Đã được yêu cầu ngừng lưu hành
     

Ngoài ra còn rất nhiều những sản phẩm nổi tiếng khác vẫn đang được bày bán tại các của hàng nhỏ lẻ trên toàn Séc và Châu Âu

Các sản phẩm trên đều đã được xác nhận chứa lilial – một chất đã bị Cơ quan hóa chất châu Âu (ECHA) và Ủy ban châu Âu phân loại là có khả năng gây rối loạn nội tiết, ảnh hưởng đến khả năng sinh sản và có nguy cơ gây ung thư khi phơi nhiễm lâu dài hoặc tích lũy qua nhiều sản phẩm.

Tại Séc, các kiểm tra thị trường cho thấy vẫn còn một số sản phẩm tồn kho hoặc bị tuồn ra thị trường qua các kênh không chính thức, đặc biệt tại các chợ, cửa hàng giảm giá hoặc trong các chương trình khuyến mãi. Người tiêu dùng nên đặc biệt cảnh giác với các sản phẩm không có nhãn bằng tiếng Séc, không rõ nguồn gốc xuất xứ hoặc không ghi rõ thành phần.

Cách nhận diện sản phẩm chứa lilial bằng mắt thường:
Trên bao bì sản phẩm, nếu bảng thành phần (Ingredients) có ghi một trong hai cụm từ sau, thì đó là sản phẩm vi phạm:

• Butylphenyl Methylpropional
  
• 2-(4-tert-butylbenzyl)propanal

Với người tiêu dùng, cần nâng cao cảnh giác, đặc biệt với các sản phẩm không rõ nguồn gốc, hàng bán giảm giá mạnh, hoặc hàng hóa không được kiểm định tại các hệ thống bán lẻ chính thức.