Từ tháng 10/2025, Liên minh châu Âu (EU) sẽ chính thức khởi động hệ thống xuất nhập cảnh điện tử mới gọi là Entry/Exit System (EES). Đây là một thay đổi lớn trong quản lý biên giới, ảnh hưởng trực tiếp đến tất cả du khách đến từ các quốc gia ngoài EU, trong đó có cả cộng đồng người Việt đang sinh sống, học tập và làm việc tại châu Âu. Hệ thống này được triển khai từng giai đoạn trong vòng 6 tháng, dự kiến hoàn tất vào tháng 4/2026.
EES thay thế đóng dấu hộ chiếu truyền thống
EES được xây dựng nhằm thay thế phương thức đóng dấu hộ chiếu thủ công bằng một hệ thống ghi nhận tự động và hiện đại hơn. Khi đi qua cửa khẩu, thay vì chỉ trình hộ chiếu, người nhập cảnh sẽ được lấy dữ liệu sinh trắc học như dấu vân tay, hình ảnh khuôn mặt cùng với thông tin hộ chiếu và ngày giờ xuất nhập cảnh. Tất cả dữ liệu này sẽ được lưu trữ trong hệ thống điện tử trung tâm, giúp cơ quan chức năng dễ dàng theo dõi thời gian lưu trú, phát hiện các trường hợp quá hạn visa và tăng cường an ninh biên giới.
Không thay đổi quy định về visa và bảo hiểm
Một trong những lo ngại phổ biến là EES sẽ làm thay đổi các quy định về visa và bảo hiểm y tế. Tuy nhiên, thực tế hệ thống này không hề bổ sung yêu cầu visa mới đối với những quốc gia đã được miễn thị thực ngắn hạn, trong đó có Anh, Mỹ hay Việt Nam. Người Việt mang hộ chiếu phổ thông khi nhập cảnh khu vực Schengen với mục đích du lịch, thăm thân hay công tác ngắn hạn vẫn chỉ được lưu trú tối đa 90 ngày trong vòng 180 ngày, không có sự thay đổi nào. Ngoài ra, trái với một số tin đồn, du khách cũng không cần phải xuất trình bảo hiểm du lịch bắt buộc khi làm thủ tục qua EES.
Một số lưu ý cho người Việt tại châu Âu
Điều mà người đi lại thường quan tâm là thời gian làm thủ tục tại cửa khẩu. Trong giai đoạn đầu, nhiều khả năng sẽ xảy ra tình trạng chậm trễ tại các sân bay và cảng biển lớn do quy trình thu thập dữ liệu sinh trắc học mất thêm thời gian, đặc biệt với những hành khách lần đầu đi qua hệ thống. Tuy nhiên, về lâu dài, EES được kỳ vọng sẽ giúp việc qua lại biên giới trở nên nhanh chóng và an toàn hơn, bởi dữ liệu đã được lưu sẵn và thủ tục kiểm soát sẽ ngày càng tự động hóa.
Một điểm khác cũng cần lưu ý là EES hoàn toàn không thu thêm phí từ người nhập cảnh. Việc trả phí sẽ chỉ áp dụng với hệ thống khác là ETIAS, dự kiến triển khai từ năm 2026. Khi đó, những công dân ngoài EU, kể cả từ các nước được miễn visa, sẽ cần xin giấy phép nhập cảnh trực tuyến trước khi đi vào khu vực Schengen. ETIAS có mức phí khoảng 20 euro và có giá trị trong 3 năm hoặc đến khi hộ chiếu hết hạn.
Nhiều người cũng đặt câu hỏi về mức độ bảo mật dữ liệu cá nhân khi hệ thống mới thu thập cả dấu vân tay và ảnh nhận diện. Theo quy định, EES chỉ lưu trữ thông tin liên quan đến xuất nhập cảnh và dữ liệu sinh trắc học tối thiểu, hoàn toàn không ghi nhận chi tiết về hoạt động, lịch trình hay sinh hoạt cá nhân của du khách. Việc lưu trữ và sử dụng dữ liệu phải tuân thủ các quy định nghiêm ngặt về bảo mật thông tin của EU.
Có thể thấy, EES không phải là rào cản mới đối với người Việt đi lại trong châu Âu, mà là bước hiện đại hóa nhằm kiểm soát biên giới hiệu quả hơn. Dù trong thời gian đầu có thể gây ra một số bất tiện như xếp hàng lâu hơn tại sân bay, nhưng về lâu dài, đây sẽ là công cụ hữu ích giúp quản lý tốt hơn tình trạng lưu trú, ngăn ngừa nhập cư bất hợp pháp và đồng thời tạo sự minh bạch trong di chuyển quốc tế.
Nguồn euronews
