Mặc dù phá thai là hợp pháp tại Séc, nhưng phụ nữ nước ngoài, đặc biệt là những người đến từ ngoài EU, vẫn gặp nhiều trở ngại khi tiếp cận dịch vụ phá thai an toàn và kịp thời. Các rào cản này bao gồm thủ tục hành chính, chi phí tài chính và những bất cập trong hệ thống y tế.
Hệ thống pháp lý mơ hồ và chính sách bệnh viện không đồng nhất
Theo báo cáo mới nhất của tổ chức Hỗ trợ Phá thai Praha (ASAP), gần một nửa trong số hơn 70 bệnh viện công được khảo sát không chắc chắn về khả năng cung cấp dịch vụ phá thai cho người nước ngoài. 43% bệnh viện từ chối thực hiện phá thai cho công dân EU, với lý do chưa rõ ràng về mặt pháp lý hoặc do chính sách nội bộ hạn chế.
Sự không nhất quán này xuất phát từ các điều luật cũ, trong đó quy định rằng phá thai không nên được thực hiện đối với những người nước ngoài “tạm thời” cư trú tại Séc. Dù công dân EU được đảm bảo quyền tiếp cận phá thai, nhưng đối với người không thuộc EU, quy định trở nên phức tạp hơn. Nhiều bệnh viện tuân theo cách diễn giải bảo thủ của Phòng Y tế Séc, dẫn đến sự phân biệt trong việc tiếp cận dịch vụ y tế dựa trên quốc tịch.
Jolanta Nowaczyk, đại diện của ASAP, chia sẻ: “Chúng tôi chứng kiến nhiều cư dân ngoài EU, thường không có mạng lưới hỗ trợ, gặp khó khăn trong việc tiếp cận dịch vụ tại đây. Họ thường được khuyên nên tìm kiếm dịch vụ phá thai ở nước khác.”
Rào cản hành chính, tài chính và ngôn ngữ
Người nước ngoài tại Séc không chỉ đối mặt với những khó khăn về pháp lý mà còn phải vượt qua nhiều rào cản hành chính và tài chính. Gần một nửa số bệnh viện yêu cầu phải đặt lịch hẹn qua điện thoại, điều này tạo ra trở ngại lớn cho những người không thông thạo tiếng Séc hoặc người khiếm thính.
Nowaczyk cho biết, điều này có thể dẫn đến sự chậm trễ trong những trường hợp khẩn cấp, gây ra rủi ro sức khỏe nghiêm trọng hoặc buộc người phụ nữ phải đưa ra những quyết định thiếu thông tin.
Chi phí cũng là một yếu tố cản trở lớn. Người ngoài EU phải tự chi trả cho dịch vụ phá thai tự nguyện, với mức phí dao động từ 2.500 CZK ở Hradec Králové đến 9.300 CZK tại České Budějovice.
Chi phí phẫu thuật rẻ hơn thuốc phá thai
Dù Séc có quan điểm khá cởi mở về quyền sinh sản, nhưng chính sách phá thai bằng thuốc của nước này lại không hoàn toàn phù hợp với khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).
WHO khuyến nghị phá thai bằng thuốc có thể thực hiện đến tuần thứ 12 của thai kỳ, nhưng các bệnh viện ở Séc chỉ cung cấp thuốc phá thai đến tuần thứ 7 hoặc 8. “Sử dụng thuốc Mispregnol và Mifegyne tại Séc chỉ được chấp thuận cho phá thai trong vòng 49 ngày, tương đương 7 tuần,” Nowaczyk giải thích, nhấn mạnh rằng quy định này làm giảm tính linh hoạt của lựa chọn phá thai bằng thuốc.
Giá của một ca phá thai ngoại khoa giai đoạn đầu tại Praha là 4.700 CZK, tăng lên 5.200 CZK sau tuần thứ 8. Trong khi đó, một ca phá thai bằng thuốc có giá 4.775 CZK. “Ở hầu hết các bệnh viện, chi phí phá thai bằng thuốc cao hơn so với phá thai ngoại khoa giai đoạn sớm, khiến nhiều bệnh nhân không thể lựa chọn phương pháp này,” Nowaczyk bổ sung.
Do thuốc phá thai không được cung cấp sau 8 tuần, những phụ nữ muốn phá thai sau thời gian này buộc phải chọn phương pháp ngoại khoa. Trong khi đó, các tổ chức nữ quyền và WHO đồng thuận rằng quản lý phá thai tại nhà là phương pháp an toàn và giúp phụ nữ có quyền tự quyết cao hơn.
Giải pháp và hướng đi tương lai
Khi quyền tiếp cận phá thai đang bị thách thức trên toàn cầu, đặc biệt là tại Mỹ, Ba Lan và Slovakia, các nhóm hoạt động tại Séc đang nỗ lực để bảo vệ quyền sinh sản và đảm bảo tất cả phụ nữ có thể tiếp cận dịch vụ phá thai, bất kể quốc tịch của họ.
Chiến dịch “My Voice, My Choice” đang thúc đẩy sự hỗ trợ trên toàn EU cho phụ nữ tìm kiếm dịch vụ phá thai ở các quốc gia có quy định hạn chế. Keli Renaux, một người Pháp gốc Thái đang hoạt động trong phong trào này, cho biết: “Tại Séc, phá thai vẫn được xem là một vấn đề nhạy cảm về chính trị. Có sự ủng hộ, nhưng không phải lúc nào cũng được thể hiện rõ ràng.”
Bà Renaux cũng lưu ý rằng tình hình tại Séc phản ánh xu hướng chung trên khắp châu Âu, nơi các phong trào bảo thủ và cực hữu đang gây áp lực lên quyền sinh sản. Ngay cả ở các quốc gia hợp pháp hóa phá thai như Ý và Đức, chi phí cao và số lượng bác sĩ cung cấp dịch vụ có hạn vẫn là những rào cản đáng kể.
Các tổ chức như ASAP và My Voice, My Choice đang tiếp tục vận động để cải thiện chính sách, tiêu chuẩn hóa giá cả và tăng cường hỗ trợ ngôn ngữ, nhằm đảm bảo rằng quyền tiếp cận chăm sóc sức khỏe sinh sản không bị giới hạn bởi quốc tịch, tài chính hay rào cản ngôn ngữ.
Nguồn expact
